Q. Khi nào dùng cách đọc On và khi nào dùng cách đọc Kun?
A. Cách đọc On (On-yomi) là cách đọc theo tiếng Trung của từ Kanji đó. Nó dựa theo cách phát âm của bản thân từ Kanji vào thời điểm từ này được xây dựng nên và dựa trên địa điểm nó được du nhập vào. Chính vì thế mà có thể có rất nhiều từ Kanji đọc khác với cách đọc của Hệ thống tiếng Trung phổ thông hiện nay (tiếng Trung cũng có nhiều phương ngữ lắm và tiếng Bắc Kinh được chọn làm ngôn ngữ chính thống, cũng như tiếng dân tộc Kinh của mình vậy).
Cách đọc Kun (Kun-yomi) là cách đọc theo tiếng bản địa của người Nhật, nghĩa thì vẫn là nghĩa của từ Kanji đó.
Phần lớn các từ Kanji đều đọc theo On-yomi trừ một số từ được tạo nên ở bản thân nước Nhật (không phải từ Trung Quốc du nhập), ví dụ như 込 chỉ có một cách đọc Kun. Một vài từ khác lại không có cách đọc Kun nhưng phần lớn Kanji đều có hai cách đọc.
Q. Thế thì khi nào thì dùng On-yomi mà khi nào thì dùng Kun-yomi ?
A. Rất không may là không thể diễn đạt vấn đề này một cách đơn giản được. Bạn bắt buộc phải nhớ cách phát âm theo từng trường hợp cụ thể (cũng như là nhớ các động từ bất qui tắc trong tiếng Anh vậy). Nhưng mà cũng có thể ghi nhớ vài điều sau: On-yomi được sử dụng khi Kanji nằm trong từ ghép (tức là hơn 2 từ Kanji được đặt cạnh nhau); Kum-yomi được dùng khi Kanji đứng một mình như 1 từ độc lập hoặc là tính từ hay động từ. Qui tắc này không phải không có ngoại lệ nhưng ít nhất nó giúp bạn có thể đoán tốt hơn..
Ví dụ nhá : từ 水 (nước) có On-yomi là “sui” và Kun-yomi là “mizu”. Khi 水 đứng một mình có thể đọc là “mizu” để tạo nên một từ hoàn chỉnh nghĩa là “nước’. Tuy nhiên trong từ ghép 水曜日 thì 水 được đọc là “sui” và cả cụm này đọc là “suiyoubi” nghĩa là thứ tư (các thứ trong tuần ý)
Tóm lại ghép thế nào cho nó... nuột là được :D
